آرمانشهر و ضد آرمانشهر در آثار علمی- تخیلیِ توفیق الحکیم (نمایشنامه «رحلة إلی الغد» و داستان کوتاه «فی سنة ملیون»)

آرمانشهر و ضد آرمانشهر به عنوان یکی از اصلی‌ترین موضوعات ادبیات علمی- تخیلی،نوعی مصالحه میان علم و ادبیات است که در آن نویسنده در قالبی ادبی، علم و موضوعات علمی را به چالش می‌کشد. هدف اصلی مقاله حاضر پرداختن به این موضوع در نمایشنامه «رحلة إلی الغد» و داستان کوتاه «فی سنة الملیون» اثر توفیق الحکیم می‌باشد. این مقاله سعی دارد با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی نمودهایی از توصیفات آرماشهر و ضدآرمانشهری را در این دو اثر بررسی کند و در نهایت به نتایج قابل توجهی متناسب با سؤال و هدف اصلی مقاله دست یافته و مشخص شده است که توفیق در هر کدام از این دو اثر خود ضمن معرفی جنبه‌های آرمانشهری دنیای صنعتی آینده، جنبه-های ضد آرمانشهری آن را نیز بیان می‌دارد و با تکیه بر اکتشافات علمی زمان خود، آینده علمی بشر را تخمین می‌زند، گویی نمی‌تواند آینده‌ای درخشان را برای پیشرفت‌های علمی انسان در نظر بگیرد. تمامی عناصر داستان در اینگونه آثار توفیق الحکیم در خدمت ایده اصلی و اندیشه به چالش کشیدن آرمانشهری است که بشریت بدان چشم دوخته و امید دارد تا توسط علم و تکنولوژی بدان دست یابد.